CYTOLOGIA

Badanie cytologiczne jest szybkim i bezbolesnym narzędziem skriningowym szyjki macicy. Jest stosunkowo tanim badaniem więc zasadne jest kontrolowanie swojego stanu zdrowia raz w roku (choć w systemach opieki zdrowotnej zalecany przedział wynosić może nawet 3 lata), zwłaszcza u Pacjentek z grupy podwyższonego ryzyka rozwoju raka szyjki macicy (np. palących papierosy). Na badanie cytologiczne najlepiej zgłosić się w I fazie cyklu, po całkowitym ustaniu krwawienia miesiączkowego.

Jaka jest różnica między cytologią cienkowarstwową (LBC) a cytologią konwencjonalną (pobieraną na szkiełko)?

Cytologia cienkowarstwowa

Cytologia cienkowarstwowa, inaczej zwana plynną (LBC – Liquid Based Cytology = na podłożu płynnym) polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy przy użyciu szczoteczki – wachlarzyka, po czym cały materiał, łącznie ze szczoteczką, umieszczany jest w pojemniku z płynnym utrwalaczem (specjalne zestawy pobraniowe) i następnie podlega obróbce w laboratorium analitycznym. Mamy możliwość uniknięcia wysuszenia preparatu, utraty części pobranych komórek czy nierównomiernego rozprowadzenia materiału. Tym samym zwiększa się czułość badania (na poziomie 80-85%) i niezwykle rzadko zachodzi konieczność powtórzenia pobrania, co skraca czas i koszty diagnostyki. Ogromną zaletą tej metody jest możliwość wykonania dodatkowych badań (takich jak typowanie wirusów HPV) z tej samej próbki, od razu, albo w ciągu maksymalnie 30 dni po jej pobraniu. Jest to metoda droższa niż cytologia konwencjonalna, ale z pewnością czulsza i o większych możliwościach diagnostycznych.

Cotesting

Jest to ni mniej ni więcej tylko badanie cytologiczne LBC opisane powyżej, z jednoczesnym oznaczeniem (typowaniem) wirusów HPV (w tym samym materiale pobranym od Pacjentki). Optymalnie jest wykonywać cotesting z oznaczeniem przynajmniej 14 genotypów wysokoonkogennych HPV (14 HR HPV), gdyż czułość takiego badania jest bardzo wysoka, przekraczając – w zależności od źródeł – wartość 98%. W niektórych systemach ochrony zdrowia (np. w Wielkiej Brytanii) stosowana jest jeszcze inna strategia, oparta na danych lietaraturowych. Polega ona na oznaczeniu w materiale z szyjki macicy wyłącznie wspomnianych 14 genotypów wysokoonkogennych HPV – a w razie wyniku dodatniego dorabiana jest cytologia z zabezpieczonego materiału.

Cytologia klasyczna

W trakcie tradycyjnej cytologii pobrany przy użyciu szczoteczki wymaz rozprowadza się na szkiełku i natychmiast zabezpiecza przy użyciu utrwalacza cytologicznego. Używa się w tym celu różnych rodzajów szczoteczek, dobieranych indywidualnie w zależności od budowy szyjki macicy, stanu hormonalnego narządu czy po uwzględnieniu danych z wywiadu np. o przebytych zabiegach na szyjce – w badaniu niespecjalistycznym (skriningowym) zwykle przy użyciu tradycyjnej szczoteczki.  Nigdy nie jest możliwe rozprowadzenie na szkiełku całego pobranego materiału czy równomierne rozprowadzenie materiału, a dodatkowo opóźnienie w jego utrwaleniu skutkuje wyschnięciem części materiału, który staje się niemożliwy do oceny, a więc niediagnostyczny (w opisie cytologii pojawia się wówczas pojęcie „cytoliza”). Dodatkowo możliwe jest zanieczyszczenie pobranym śluzem lub krwią, co uniemożliwia właściwą ocenę. Czułość cytologii klasycznej to około 60%.

Ze względu na relatywnie niewygórowaną różnicę w cenie pomiędzy cytologią konwencjonalną a cytologią płynną (LBC), w naszym gabinecie od wielu już lat w zasadzie nie pobieramy cytologii konwencjonalnych, a jedynie cytologię płynną (LBC), lub wspomniany powyżej cotesting, jak również inne, dodatkowe badania (takie jak typowanie większej liczby genotypów HPV, np. 41, samo typowanie wirusów HPV, czy ocena ekspresji białek p16/Ki67 – test CINtec Plus).