Poradnictwo antykoncepcyjne
Jednym z nieodłącznych elementów kształtujących zdrowotność kobiety jest przemyślane i świadome macierzyństwo. W dawnych czasach, gdy nie rozumiano mechanizmów powstawania ciąży, aspekt ten należał do elementów losowych życia codziennego. Obecna wiedza dotycząca płodności daje kobiecie możliwość świadomego kształtowania swojego macierzyństwa.
Metod antykoncepcji jest wiele, a podzielić je można na tzw. naturalne (oparte na różnego rodzaju obserwacjach zmian zachodzących fizjologicznie w ciele kobiety w zależności od fazy cyklu), mechaniczne (przede wszystkich prezerwatywy, ale również kapturki naszyjkowe), chemiczne (nonoksynol-9 w postaci globulek, wkładka wewnątrzmaciczna zawierająca miedź), oraz hormonalne (tabletki jedno i dwuskładnikowe, pierścienie dopochwowe, plastry, iniekcje, implanty, wkładki wewnątrzmaciczne, jak również jednoskładnikowe preparaty do tzw. antykoncepcji awaryjnej).
Dostępne metody antykoncepcji
Metody naturalne w założeniach oparte są na pomiarach temperatury ciała oraz obserwacji śluzu szyjkowego, co ma umożliwić rozpoznanie dni płodnych. Warunkiem skuteczności tych metod jest regularny tryb życia, wystarczająca ilość snu oraz bardzo dobra znajomość fizjologii własnego ciała.
Antykoncepcja mechaniczna – chodzi przede wszystkim o prezerwatywy, ale również o kapturki naszyjkowe, tzw. diafragmy, najczęściej stosowane w połączeniu z chemicznym środkiem plemnikobójczym, konoksynolem-9. W Polsce ta druga forma antykoncepcji jest mało popularna. Natomiast jeśli chodzi o prezerwatywy, ich zastosowanie daje w teorii 98% skuteczność (przy typowym zastosowaniu 82%). Ponadto jest to jedyna metoda antykoncepcji chroniąca obie strony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Preparaty chemiczne – środki plemnikobójcze, a wśród nich najpopularniejszy nonoksynol-9, występujący w postaci globulek dopochwowych. Po założeniu globulki powstaje pianka stanowiąca z jednej strony barierę, a z drugiej środowisko toksyczne dla plemników. Skuteczność tej metody antykoncepcji oceniana jest na 82% (przy typowym zastosowaniu 72%). Jeśli chodzi o wkładki wewnątrzmaciczne zawierające miedź, ich mechanizm działania polega na toksycznym działaniu miedzi na plemniki, jest to więc metoda antykoncepcji, a nie środek wczesnoporonny. Wkładki miedziowe najczęściej zakłada się do jamy macicy najczęściej na okres do 5 lat, przy czym w każdej chwili można wkładkę usunąć jeśli kobieta zdecyduje się na zajście w ciążę. Skuteczność tej metody jest bardzo wysoka, sięga 99,4% (przy typowym stosowaniu 99,2%).
Jeśli chodzi o antykoncepcję hormonalną, istnieje wiele rodzajów preparatów, które dobiera się w zależności od preferencji i uwarunkowań pacjentki. Mogą to być:
- tabletki antykoncepcyjne jedno- lub dwuskładnikowe (zawierające sam gestagen lub połączenie estrogenu i gestagenu – wiele substancji czynnych)
- pierścienie dopochwowe (uwalniające estrogen i gestagen – etynyloestradiol i etonogestrel)
- plastry antykoncepcyjne (uwalniające estrogen i gestagen – etynyloestradiol i norelgestromin)
- iniekcje domięśniowe (gestagen – medroksyprogesteron)
- implanty podskórne (zawierające gestagen – etonogestrel)
- wkładki wewnątrzmaciczne uwalniające hormon (gestagen – lewonorgestrel)
- tabletki stosowane w ramach antykoncepcji awaryjnej (lewonorgestrel lub uliprystal)
Przeciwwskazania do każdego rodzaju antykoncepcji są każdorazowo szczegółowo omawiane z lekarzem podczas wizyty.